Giáo dục khai phóng lót đường đến tương lai giáo dục 4.0

Cơn lốc của cách mạng công nghệ tác động mạnh mẽ đến những mô hình và tư duy truyền thống, khiến các “tháp ngà” học thuật đứng trước những thách thức chưa từng có.

Làm sao để các nhu cầu thực tiễn và đam mê cá nhân không bị loại trừ lẫn nhau mà cùng tồn tại và phát triển song song, đào tạo được những kỹ năng có thể giúp người học thành công trong bất kỳ môi trường nghề nghiệp nào? Tại hội thảo Tương lai của giáo dục đại học thời 4.0 cuối tuần rồi, mô hình giáo dục khai phóng (liberal arts) đã được các chuyên gia đề cập như một phương thức giúp cách tân giáo dục và thúc đẩy năng lực cá nhân, dẫn dắt sự thành công.

Bà Đàm Bích Thủy – chủ tịch Đại học Fulbright Việt Nam cho rằng khái niệm về mô hình giáo dục khai phóng vẫn còn mới mẻ không chỉ ở Việt Nam mà cả châu Á. Đại học Fulbright Việt Nam đang hướng đến áp dụng triết lý giáo dục khai phóng không khác nhiều so với các đại học nhóm hàng đầu ở Mỹ.

Giáo dục khai phóng (liberal arts) là mô hình giáo dục hướng đến cung cấp cho các cá nhân một nền tảng kiến thức rộng cùng năng lực cảm thụ các giá trị đạo đức nhân văn và những kỹ năng giúp họ chuyển đổi trong bất kỳ môi trường nào. “Người học tiếp cận với nhiều lĩnh vực trước khi đi sâu vào chuyên ngành, nhờ đó họ có khả năng làm việc trong nhiều lĩnh vực và thích ứng tốt hơn trong thời đại công nghệ,” bà Thủy nói.

Bà Thủy cho biết, cụ thể họ mất 18 tháng đầu để trang bị phông kiến thức rộng cho sinh viên với nhiều môn bắt buộc từ khoa học tự nhiên đến xã hội – nhân văn, kỹ thuật và toán. Tiếp theo đó sinh viên có thể tự đánh giá thế mạnh và sở thích của mình để lựa chọn chuyên ngành, họ phải hoàn thành một dự án cuối cùng (capstone project) trước khi tốt nghiệp.

Là người có nhiều năm trong ngành giáo dục, ông Trần Đức Cảnh – thạc sĩ Kinh tế chính trị Đại học Harvard, thành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực, cho rằng ngay cả ở Mỹ, các trường đại học áp dụng mô hình giáo dục khai phóng cũng còn chiếm tỷ lệ thấp. Mỹ có khoảng 4.500 trường cao đẳng và đại học, nhưng số lượng trường khai phóng khoảng trên dưới 300 trường, phần lớn đều phải đào tạo theo nhu cầu phát triển công việc và nghề nghiệp cụ thể.

SỨ MỆNH CỦA GIÁO DỤC ĐẠI HỌC LÀ GIÚP CHO NGƯỜI HỌC HIỂU ĐƯỢC VÀ QUẢN LÝ ĐƯỢC NHỮNG THAY ĐỔI ĐANG DIỄN RA TRONG XÃ HỘI – ÔNG TIMOTHY B. BROWN

“Có thể hình dung mô hình giáo dục khai phóng giống như một tam giác rất bè. Trong bốn năm, nhà trường không chú trọng đào tạo chuyên sâu sớm mà tập trung xây “móng nhà” vững chắc, để sinh viên có kiến thức rộng, họ có được tư duy sáng tạo và khả năng thích ứng với những thay đổi…”, ông Cảnh lý giải.

Chủ tịch Đại học Fulbright Việt Nam cũng cho rằng giáo dục khai phóng là giúp người học khả năng tiếp cận với nhiều lĩnh vực trước khi họ nhận biết mình nên đi sâu vào lĩnh vực gì. Kể cả khi đã chọn, họ cũng không phải hy sinh các thói quen hay niềm đam mê nào đó, một người học chuyên ngành máy tính vẫn có quyền hiểu biết về âm nhạc hoặc hội họa; người muốn làm ngân hàng cũng không phải từ bỏ ước mơ hiểu biết về lĩnh vực tâm lý…

“Kể cả khi đã chọn chuyên ngành, sinh viên cũng không nhất thiết phải làm việc đúng chuyên ngành nhưng họ vẫn phát huy được tố chất và năng lực cá nhân ở các lĩnh vực khác,” theo bà Thủy.

Điều này giúp giải quyết được bài toán thường gặp trong giáo dục ở Việt Nam và châu Á: kỳ vọng của phụ huynh về tương lai nghề nghiệp của con cái và ước mơ của con cái họ thường không trùng khớp nhau. Do đó, triết lý của giáo dục khai phóng là giúp cho cả phụ huynh và học sinh đều cảm thấy yêu cầu và đam mê của họ không loại trừ lẫn nhau, mà có thể tồn tại và phát triển song song.

Bà Thủy cũng nhận định, dù công nghệ đang khiến mọi thứ thay đổi với tốc độ chóng mặt, nhưng “vẫn còn lâu mới đến giai đoạn con người chỉ cần làm việc với máy móc, mà tương tác giữa người và người vẫn rất quan trọng”. Trong giáo dục vẫn rất cần sự tương tác giữa thầy và trò, vì người học còn có thể học được nhiều giá trị khác ngoài kiến thức.

Kết quả cuộc nghiên cứu mới nhất của ManpowerGroup mang tên “Cuộc cách mạng kỹ năng 4.0: Robot cần chúng ta” với hơn 19.000 nhà tuyển dụng tại 44 quốc gia cũng đưa ra quan điểm tương tự. Theo đó, có đến 87% doanh nghiệp toàn cầu dự định tăng hoặc giữ nguyên số lượng nhân sự do ảnh hưởng của tự động hóa. Kết quả này đã chứng minh điều ngược lại với những nhận định cho rằng “robot đang dần thay thế con người”.

THAY VÌ DẠY SINH VIÊN CÁCH TRẢ LỜI THÌ DẠY HỌ CÁCH ĐẶT CÂU HỎI, VÌ SẼ KHÔNG AI ĐƯA RA ĐỀ BÀI NỮA MÀ HỌ PHẢI TỰ ĐẶT ĐỀ BÀI RỒI TỰ XỬ LÝ VẤN ĐỀ. ĐÓ CHÍNH LÀ KỸ NĂNG LỚN NHẤT TRONG TƯƠNG LAI MÀ HỌ CẦN PHẢI CÓ.
BÀ ĐÀM BÍCH THỦY

Cũng theo nghiên cứu này, việc nâng cao kỹ năng đang ngày càng trở thành nhu cầu lớn tại doanh nghiệp để nhân lực không bị đào thải trước sức mạnh của công nghệ và tự động hóa. Dự tính đến năm 2020, có 84% doanh nghiệp có kế hoạch nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động của họ, tăng 21% so với năm 2011. Vì vậy, nếu được trang bị kỹ năng tốt ngay từ đầu, lao động trẻ sẽ giành được nhiều lợi thế lớn hơn các ứng viên khác.

Nhiều năm làm việc ở châu Á – Thái Bình Dương để thúc đẩy mô hình và triết lý của đại học Harvard về giáo dục khai phóng, ông Timothy B. Brown chia sẻ cách tiếp cận ở Harvard College (thuộc Đại học Harvard) – một điển hình của trường giáo dục khai phóng với hình thức nội trú: trong ba đến bốn năm học, trường tập trung giúp sinh viên biết cách tư duy, giao tiếp hiệu quả, biểu đạt bản thân, làm việc nhóm… là những kỹ năng giúp người học có thể thành công trong bất kỳ môi trường nghề nghiệp nào.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của đào tạo kỹ năng nền tảng trong giáo dục đại học, Timothy B. Brown khẳng định, có thể tóm gọn sứ mệnh của giáo dục đại học trong một câu duy nhất, đó là “giúp cho người học hiểu được và quản lý được những thay đổi đang diễn ra trong xã hội”.

Theo Forbes Việt Nam

———————————————-

???? Nếu bạn thực sự muốn thử thách bản thân mình ở một lĩnh vực mới thì đừng ngại bỏ ra 5 phút tìm hiểu ngay Chương trình đào tạo Cử nhân đại học trực tuyến của Trường Đại học Mở Hà Nội nhé. Xem lịch khai giảng tại: https://sum.vn/Eu0E0